Al Qiraat al Sab’ah ialah bacaan yang dinisbahkan kepada tujuh imam Qiraat yang terkenal iaitu ;
- Ø Imam Nafi’
- Ø Imam Ibn Kathir
- Ø Imam Abu ‘Amru
- Ø Imam Ibnu Amir
- Ø Imam ‘Asim
- Ø Imam Hamzah
- Ø Imam al Kisa’i
Setiap imam masyhur di atas mempunyai dua perawi dan sanad yang sahih, membawa usul qiraat yang pelabagi wajah. Semua qiraat dan perawi dipilih melalui ketelitian yang dibuat oleh ulama Ibnu Mujahid[1] yang meninggal pada Tahun 324H.
1- USUL PERAWI IMAM NAFI’
Periwayat dari Imam Nafi’ ialah Qalun dan Warsy.
1. Contoh usul riwayat Qalun ialah:
xÞºuŽÅÀ tûïÏ%©!$# |MôJyè÷Rr& öNÎgø‹n=tã ÎŽö�xî ÅUqàÒøóyJø9$# óOÎgø‹n=tæ Ÿwur tûüÏj9!$žÒ9$# ÇÐÈ
Dibaca sukun atau silah pada Mim Jama’ - /عَلَيْهِمْعَلَيٌهِمُو
2. Contoh usul riwayat Warsy ialah:
íä!#uqy™ur öNÍköŽn=tã öNßgs?ö‘x‹Rr&uä ôQr& óOs9 öNèdö‘É‹Zè? Ÿw tbqãZÏB÷sムÇÊÉÈ
Dibaca Tashil pada Hamzah Fi Kalimah - ءَانذَرتَهُم
2- USUL PERAWI IMAM IBN KATHIR
Periwayat dari Imam Ibn Kathir ialah Al Bazi dan Qunbul
1. Contoh usul riwayat Al Bazi ialah:
!$tB 4Óo_øîr& çm÷Ytã ¼ã&è!$tB $tBur |=|¡Ÿ2 ÇËÈ
Dibaca silah Ha al-Kinayah عَنٌهُو
2. Contoh usul riwayat Qunbul ialah:
ôM¬7s? !#y‰tƒ ’Î1r& 5=ygs9 ¡=s?ur ÇÊÈ
Dibaca qasar pada Mad Jaiz (2 harkat) يَدَا أَبِي
3- USUL PERAWI IMAM ABU AMRU
Perawi dari Imam Abu Amru ialah Al Duri dan As Susi
1. Contoh usul riwayat Al Duri
öNÎgÏÿ»s9¾Î) s's#ômÍ‘ Ïä!$tGÏe±9$# É#ø‹¢Á9$#ur ÇËÈ
Dibaca Tawassut (4 harkat) pada Mad Wajib Munfasil - Ïä!$tGÏe±9$ا
2. Contoh usul riwayat As Susi
óOs9r& t�s? y#ø‹x. Ÿ@yèsù y7•/u‘ É=»ptõ¾r'Î/ È@‹Ïÿø9$# ÇÊÈ
Dibaca Idgham Kabir pada - تَرَكَيْفَّعَلَ
4- USUL PERAWI IMAM IBN AMIR
Periwayat dari Imam Ibn Amir ialah Hisham dan Ibn Zakuan
1. Contoh usul riwayat Hisham ialah:
Å7Î=»tB ÏQöqtƒ ÉúïÏe$!$# ÇÍÈ
Dibaca dengan Hazaf alif iaitu: مَلِكِ
2. Contoh usul riwayat Ibn Zakuan ialah:
#sŒÎ) uä!$y_ ã�óÁtR «!$# ßx÷Gxÿø9$#ur ÇÊÈ
Dibaca Imalah pada huruf Jim iaitu kalimah yang bergaris .
5- USUL PERAWI IMAM ASIM
Perawi dari Imam Nafi’ ialah Syukbah dan Hafs
Contoh usul riwayat Syukbah:
وَالضُحـى (Imalah, tashil, raum atau isymam )
Contoh usul riwayat Hafs ialah:
(#qä9$s% $tR$t/r'¯»tƒ $tB y7s9 Ÿw $¨Z0Bù's? 4’n?tã y#ß™qム$¯RÎ)ur ¼ã&s! tbqßsÅÁ»oYs9 ÇÊÊÈ
Dibaca dengan Isymam (memuncungkan dua bibir mulut) pada kalimah yang bergaris
6- USUL PERAWI IMAM HAMZAH
Periwayat dari Imam Nafi’ ialah Khalaf dan Khalad
1. Contoh usul riwayat Khalaf ialah:
ö@è% èŒqããr& Éb>t�Î/ È,n=xÿø9$# ÇÊÈ
Dibaca dua wajah iaitu Saktah atau Tahqiq selepas huruf Lam yang bertemu alif - قُلْ ّ أَعُوذُ / قُلْ أَعُوذُ
2. Contoh usul riwayat Khalad ialah:
öNs9ur `ä3tƒ ¼ã&©! #·qàÿà2 7‰ymr& ÇÍÈ
Dibaca dengan dua wajah iaitu Tahqiq dan Naqal pada kalimah tersebut iaitu: كُفُوًا أحَدُ / كُفُؤَنَ حَدُ
7- USUL PERAWI IMAM KISAI’
Perawi dari Imam Nafi’ ialah Abu Umar Hafs dan Abu Al Harith
1. Contoh usul riwayat Abu Umar Hafs
4ÓyÕ‘Ò9$#ur ÇÊÈ È@ø‹©9$#ur #sŒÎ) 4ÓyÖy™ ÇËÈ $tB y7t㨊ur y7•/u‘ $tBur 4’n?s% ÇÌÈ
Dibaca dengan Imalah pada kalimah yang mempunyai ya iaitu:
2. Contoh usul riwayat Abu Al Harith:
!$tBur y71u‘÷Šr& $tB èptãÍ‘$s)ø9$# ÇÌÈ
Dibaca Imalah sebelum ha tanith ketika waqaf pada kalimah yang bergaris di atas.
Kesimpulannya, kebanyakan usul tidak kita ketahui secara mendalam kerana kurang pendedahan dan tidak memperdalaminya secara khusus. Kebiasaanya kita hanya melihat usul riwayat Hafs dari Imam ‘Asim yang tercatat di mukasurat akhir al-Quran. Kebanyakan dari kita juga tidak memahami apa yang tercatat di situ kecuali sebahagian yang memperdalami ilmu tajwid secara berguru. Jika sekadar membaca sahaja, tidak memadai dan ditakuti salah pada lafaz sebutannya.
PENUTUP
Sesungguhnya al-Quran itu Kalam Suci, kata-kata Allah yang mesti dijaga dan dipelajari cara bacaan yang betul. Pembacaannya juga hendaklah secara tartil, sepertimana firman Allah yang telah dinyatakan di atas. Oleh amat wajarlah setiap umat Islam mempelajari ilmu tajwid dengan bersungguh-sungguh demi menghormati dan menjaga kesucian Kalamullah, mudah-mudahan pembelajaran ilmu tajwid akan dapat memperelokkan lagi pembacaan al-Quran.
Sesungguhnya al-Quran itu Kalam Suci, kata-kata Allah yang mesti dijaga dan dipelajari cara bacaan yang betul. Pembacaannya juga hendaklah secara tartil, sepertimana firman Allah yang telah dinyatakan di atas. Oleh amat wajarlah setiap umat Islam mempelajari ilmu tajwid dengan bersungguh-sungguh demi menghormati dan menjaga kesucian Kalamullah, mudah-mudahan pembelajaran ilmu tajwid akan dapat memperelokkan lagi pembacaan al-Quran.
Adalah wajar pihak-pihak tertentu mengambil langkah dan usaha ke arah memperluaskan lagi penyebaran ilmu tajwid kepada masyarakat terutama masyarakat Islam di Malaysia. Untuk itu beberapa pandangan dan langkah perlu diambilkira dalam menjayakan usaha tersebut, antaranya:
1. Pihak Kementerian seharusnya memasukkan matapelajaran ilmu tajwid dalam sukatan pelajaran di sekolah rendah dengan lebih terperinci. Ini kerana buat masa sekarang pelajaran ilmu tajwid hanya diajar secara umum di sekolah rendah, tidak terperinci seperti sukatan pelajaran yang dahulu. Itupun diterapkan semasa murid berada di tahap 2 sahaja.
2. Pihak kementerian juga seharusnya memperkembangkan kelas- kelas aliran pengajian tahfiz kepada pelajar-pelajar peringkat menengah. Ini kerana kebanyakan kelas tahfiz diambilalih oleh pihak swasta atau kerajaan negeri sepertimana Maahad Sains Tahfiz yang dikendalikan oleh Kerajaan Negeri Kelantan. Walhal kelas seperti ini sepatutnya wujud dalam semua negeri di seluruh
3. Menggalakkan pembacaan al-Quran bertajwid kepada golongan dewasa dengan mengadakan pertandingan bacaan al-Quran secara bertajwid samada di peringkat kampung, daerah, negeri dan lain-lain. Ini akan menggalakkan golongan dewasa berminat untuk mempelajari ilmu tajwid.
4. Pihak tertentu samada swasta atau individu pula mengadakan kelas belajar tajwid. Ini kerana kebanyakan hari ini kelas iqra’ dan qiraat sahaja yang tumbuh seperti cendawan sedangkan kelas tajwid untuk kanak-kanak tidak begitu menggalakkan pertumbuhannya. Oleh itu perlu ada inisiatif pihak tertentu untuk mewujudkan kelas ini.
5. Peranan media cetak juga amat penting di mana media cetak seperti akhbar-akhbar tempatan mewujudkan ruangan untuk pembelajaran tajwid sepetimana “ Ruangan Belajar Jawi bersama Pak Mat Lob” di dalam Utusan Malaysia. Dengan cara ini masyarakat akan lebih mudah terdedah kepada pembelajaran ilmu Tajwid secara langsung berbanding dengan buku Tajwid yang terpaksa mereka cari dan membelinya dikedai-kedai buku.
6. Pihak Media Massa seperti televisyen perlu mengadakan Forum “ Perbincangan Mengenai Hukum-hukum Tajwid terutama untuk golongan dewasa. Tidak dinafikan sudah wujud beberapa program di televisyen mengenai tajwid seperti Mari Mengaji di TV9, Qiraatil Quran di TV1, Mari bertarannum di TV9, Kalam suci di TV Oasis dan Akedemik al-Quran di TV9. Ianya lebih ditujukan kepada golongan kanak-kanak dan remaja, apa salahnya pengajaran al-Qiraat tarannum disediakan untuk golongan dewasa.
RUJUKAN
Al-Quran Al-Karim
Ustaz Hassan Mahmud Al-Hafiz, Cetakan ketiga 1998. Ilmu Tajwid Al-Quran. Kuala Lumpur
Ahmad Badawi Abdullah, Ashraf Ismail, Penghantar Qiraat dan Hafazan, Selangor: Pusat Perkembangan Pendidikan, UKM Bangi.
Haji Norakyairee Mohd Raus, Khairul Anuar Mohamad Al-Hafiz, Cetakan Ketiga Julai 2009, HBQE 2203 Al-Qiraat, Meteor Doc. Sdn. Bhd. Seri Kembangan, Selangor.
Abdullah Al-Qari b Haji Salleh (A.Q.H.A.S), (Cetakan ke limabelas -2006) Kursus Qari dan Qariah. Pustaka Aman Press.
Surur Shiha buddin An-Nadawi ( Edisi 2007 –Jilid 1 & 2), Ilmu Tajwid Menurut Riwayat Hafs ‘An ‘Asim Melalui Toriq Asy-Syatibiah. Selangor: Universiti Islam Antarabangsa Malaysia
Mohamad b Abd Manaf, Cetakan Ketiga - Februari 2005, Tajwid Al-Quran, Gombak, Kuala Lumpur : Al- Jenderaki Enterprise.
ape dia 2 usul qiraat..?
ReplyDelete